Sarmata powstał 21 czerwca 1921 r. jako drużyna piłkarska założona przez kilkunastu chłopców z Woli. Pierwszy prezes – Jan Władysław Wilczyński. Przez pierwsze 2 lata działał jako dzika drużyna, nigdzie nie zarejestrowana, rozgrywająca mecze towarzyskie i trenująca na placach Woli. W 1923 r. zespół przejmuje związek zawodowy pracowników użyteczności publicznej – czyli tramwajarze z zajezdni przy ul. Młynarskiej związani z PPS. Odtąd Sarmata staje się klubem związanym z lewicową linią polityczną PPS, zyskuje wsparcie finansowe, organizuje się w formalne ramy i w 1924 r. zgłasza do rozgrywek WOZPN. Do sekcji piłkarskiej szybko dołącza sekcja lekkoatletyczna, później ping-pong, pływanie, kolarstwo. Istniały też sekcja motorowa (przed wojną rzadkość), koszykówki, piłki ręcznej, piłki wodnej (bez większych osiągnięć). W 1925 r. Sarmata współtworzy ogólnopolski związek klubów robotniczych w zwany w skrócie ZRSS (Związek Robotniczych Stowarzyszeń Sportowych RP). Przed wojną największe sukcesy klubu to wicemistrzostwo okręgu warszawskiego piłkarzy zdobyte w 1935 r., oraz trzy robotnicze wicemistrzostwa Polski w lekkiej atletyce. W latach 1925-28 w Sarmacie początkowo jako piłkarz, później jako biegacz występuje Janusz Kusociński. Aby móc rozwijać karierę zmienia barwy klubowe na bogatszą Warszawiankę.
Oprócz Wilczyńskiego najważniejszymi działaczami klubu byli m. in. Stanisław Szkiela, Czesław Filipiak, Piotr Gajewski, Tomasz Marciniak. Przedwojenna działalność Sarmaty skupiała się głównie wokół boiska Skry przy ulicy Okopowej, darmowego dla klubów ZRSS.
Lipiec 1932 roku
Mecz piłki nożnej Skoda Warszawa – Sarmata Warszawa w Warszawie
Fragment meczu, akcja pod bramką Sarmaty.
Wrzesień 1932 roku
Mistrzostwa Polski w biegu maratońskim w Białymstoku
Uczestnicy biegu maratońskiego. Widoczni m.in.: zwycięzca Szczepan Soduła (Strzelec Łódź) (1), zdobywca drugiego miejsca Józef Sitko (Pogoń Katowice) (2), zdobywca trzeciego miejsca Franciszek Buczyński (Sarmata Warszawa) (3) z nagrodami.
Podczas wojny najważniejsi działacze Sarmaty tworzą podziemie zbrojne związane z PPS, zwane Wolność Równość, Niepodległość (WRN). Toczą ciężkie walki w Powstaniu Warszawskim.
Środowisko WRN po 1945 r. nie popiera odrodzonej w Lublinie przez komunistów PPS. Również Wilczyński domaga się organizacji sportu w powojennej Polsce w oparciu o dawne struktury ZRSS, komuniści dążą podporządkowania sportu kontrolowanym przez siebie związkom zawodowym.
Środowisko WRN sprzeciwiało się również włączeniu PPS do PPR i utworzenia PZPR. Chciano zachować samodzielność PPS. Wilczyński trafił do więzienia. Sarmata, który początkowo był wspierany przez władze (1945-46), teraz stał się niewygodny i pod koniec 1948 r. zlikwidowano go. Majątek klubu przekazano nowemu kołu sportowemu powstałemu przy zajezdni tramwajowej.
W pierwszych powojennych latach najgłośniej było o kolarzach. Sarmata miał jedną z lepszych sekcji w mieście, a jego gwiazdami byli Bolesław Napierała (dwukrotny zwycięzca Tour de Pologne przed wojną w Syrenie, w Sarmacie po wojnie podwójny mistrz Polski w 1947 r. (szosowy i górski) i Zygmunt Wiśniewski – szosowy mistrz Polski z 1945 r. Największym sukcesem drużynowym było szosowe mistrzostwo Polski w 1946 r.
W latach 1949-56 w Polsce zlikwidowano kluby sportowe i na ich miejsce stworzono koła sportowe, które nie posiadały osobowości prawnej. Koła należały do Zrzeszeń Sportowych. Na Woli powstały liczne Koła Sportowe „Stal” przy większych zakładach pracy.
Po odwilży 1956 r. zmieniła się sytuacja polityczna, Wilczyńskiego zrehabilitowano. On wraz z przedwojennymi działaczami Sarmaty i nowymi z wolskich kół sportowych z zakładów Nowotki i Róży Luksemburg odradzają klub w lutym 1957 r. Sarmata otrzymuje należący do tej pory do Zrzeszenia Sportowego „Stal” teren przy ul. Wolskiej 77 wraz z wybudowaną kilka lat wcześniej halą sportową. Wkrótce do wspierania Sarmaty dołączają zakłady Kasprzaka i Świerczewskiego, zostają także odnowione dawne związki z zajezdnią tramwajową przy Młynarskiej.
5 lub 6 sierpnia 1944
Ludność cywilna gnana ul Wolską na wysokości nr 64
Największą gwiazdą klubu był kolarz Stanisław Królak. Dołączając do klubu był już zdobywcą I miejsca w Wyścigu Pokoju w barwach CWKS. Sekcja kolarska Sarmaty do 1989 r. liczy się w krajowej czołówce, kilku zawodników wolskiego klubu kwalifikuje się też do Wyścigu Pokoju, choć już nie z takimi sukcesami jak Królak. Powstaje sekcja łyżwiarstwa szybkiego, którego gwiazdą została Elwira Seroczyńska. To ona była jedyną medalistką olimpijską w barwach Sarmaty. Zdobyła srebro na zimowych IO w Squaw Valley w 1960 r., a gdyby nie pech miałaby też złoto. W 1962 r. zdobyła mistrzostwo świata. Po 1964 r. zajmuje się trenowaniem, jej najbardziej znanymi wychowankami była Romana Troicka – mistrzyni Polski, Jerzy Liebchen (później trener kadry narodowej) również zdobył mistrzostwo Polski. Na przełomie lat 70. i 80. gwiazdą łyżwiarstwa szybkiego w klubie był Sławomir Grasza, także mistrz Polski i wielokrotny rekordzista Polski. Drużynowo Sarmata zdobył mistrzostwo Polski w łyżwiarstwie szybkim w sezonie 1965 przełamując hegemonię Legii.
Oprócz tego przy Wolskiej była mocna siatkówka żeńska, która grała kilka lat w II lidze do 1982 r. W drużynie juniorskiej siatkówki męskiej w l. 1974-76 występował Wojciech Drzyzga, później gwiazda siatkarskiej Legii, w której grał do 1986 r.
Sekcje siatkówki i łyżwiarstwa szybkiego rozwiązano w 1982 r. Siatkarki po kilkuletniej przerwie wróciły do gry.
Piłkarze po 1957 r. dwukrotnie osiągają awans do III ligi gdzie grają w sumie 4 sezony w latach 1964-66 i 1974-76. Wieloletnim trenerem był legendarny bramkarz Polonii i Legii Zdzisław Sosnowski (mistrz Polski z 1946 r. z Polonią Warszawa). Jako zawodnicy przez klub przeszli Władysław Stachurski, później gwiazda Legii i Reprezentacji Polski, Ryszard Kielak w Sarmacie już w reprezentacji Polski juniorów, później wieloletni ligowiec Gwardii. Wieloletnim trenerem juniorów w klubie był Waldemar Urbaniak– przedwojenny piłkarz I zespołu, wspomnieć należy także o Wacławie Gandysie długi czas pełnił on rolę faktycznego kierownika sekcji piłkarskiej..
Po 1957 r. w Sarmacie działały jeszcze sekcje: bokserska ze słynnym przedwojennym bokserem Edmundem Sobkowiakiem jako trenerem, jazdy figurowej na lodzie z najlepszą przez jakiś czas zawodniczką w kraju Elżbietą Zdankiewicz, koszykówki, która osiągnęła przyzwoity poziom okręgowy, sekcja pływacka, lekkoatletyczna, w której pierwsze kroki stawiał Andrzej Badeński, słynny 400 metrowiec, późniejszy brązowy medalista IO w Tokio w 1964 r. i mistrz Europy z Budapesztu w 1966 r. Wszystkie te sekcje istniały przez kilkanaście lat. W połowie lat 70. powstaje jeszcze sekcja brydża sportowego, której największym osiągnięciem było drużynowe wicemistrzostwo Polski w sezonie 1981/82.
Do 1971 r. prezesem klubu był jego współzałożyciel Stanisław Szkiela. Później władze w klubie przejął zakład „Świerczewskiego” i prezesami Sarmaty byli dyrektorzy tego zakładu.
1971 rok
50-lecie Robotniczego Klubu Sportowego „Sarmata”
Po 1989 r. Sarmata przechodzi kryzys związany z upadkiem zakładów patronackich. Piłkarze grają na głównie na czwartym poziomie ligowym, w juniorach grają późniejsi ligowcy Piotr Orliński (Stomil Olsztyn) i Maciej Jankowski (obecnie Arka Gdynia). Największym osiągnięciem drużyny piłkarskiej było mistrzostwo jesieni ligi międzyokręgowej (4 liga) w sezonie 1995/96. Niestety z powodu finansów klubu na wiosnę piłkarze obniżyli loty. Zespół seniorski bazował wówczas na roczniku piłkarzy ur. 1976, z którego kilku zawodników zrobiło kariery w wyższych ligach. Sekcja brydża sportowego istniała do 2005 r. stopniowo spadając do coraz niższych lig. Do końca lat 90. istnieli jeszcze kolarze pod opieką Pawła Niedźwieckiego, siatkarki i lekkoatleci.
Po 2000 r. na skutek sprzedaży terenu w ręce hiszpańskiego dewelopera i kłopotów prawnych związanych z terenami przy ul. Wolskiej 77 działalność Sarmaty kończy się wraz z wyburzeniem hali i budynku klubowego do niej przylegającego w 2006 r.
Oprócz sukcesów sportowych, największym atutem Sarmaty była aktywizacja młodzieży. W latach 1957-2006 (lata istnienia przy ul. Wolskiej 77) do wszystkich kategorii wiekowych klubu zawsze należało kilkuset członków. Wolska 77 tworzyła ośrodek sportowy dzielnicy, nastawiony na bezpłatne trenowanie młodzieży w różnych dyscyplinach. W latach 90. Sarmata współtworzy międzynarodowy turniej piłkarski dla juniorów – Dana Cup, którego inicjatorem był wieloletni działacz Sarmaty– Jan Korzistka.
Po utracie terenów w 2006 r. najbardziej dziwi brak pomocy ze strony dzielnicy Wola w znalezieniu skrawka gruntu do kontynuowania działalności sportowej. Sekcja piłkarska odradzała się na 6 lat w latach 2009-2015 i ponownie po 3 latach przerwy w 2018 r. W latach 2009-2015 głównymi postaciami klubu byli Michał Sapeta i Mirosław Skorupski. Na skutek nieporozumień Mirosław Skorupski zrezygnował z prezesury w Sarmacie w lutym 2015 roku. Po jego rezygnacji, w tym też roku, żadna z drużyn Sarmaty nie została zgłoszona do rozgrywek sezonu 2015/2016 przez ówczesny zarząd. Druga próba odrodzenia klubu w 2018 r. została podjęta przez Mirosława Skorupskiego. Klub wywalczył od razu dwa awanse z rzędu (B klasa w 2018/19, A klasa 2019/20) w sezonie 2020/21 grał lidze okręgowej, z której spadł, od połowy 2021 r. klub gra w klasie A.
Zostały uporządkowane sprawy prawne Robotniczy Klub Sportowy „Sarmata” został zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym. Zlikwidowany został też poprzednik RKS Sarmata wpisany do rejestru klubów sportowych w BSiR m.st. Warszawy pod numerem 73. Trwają obecnie starania (dzielnicy i miasta) odzyskania terenu od hiszpańskiego dewelopera.
Opracował
Grzegorz Krawczyński
RKS Sarmata Warszawa
Tworzymy Historie
Copyright RKS Sarmata Warszawa © 2024. Wszystkie prawa zastrzeżone.
